vegan

• çoğu insanın sandığının aksine proteinsiz bırakmayan bir yaşam biçimi.
  
  amino asitler, proteinlerin yapıtaşıdır. doğada insanın kullandığı 20 tane amino asit vardır. bu 20'den 9 tanesini insanlar kendileri sentezleyemedikleri için dışarıdan almak zorundadırlar. bunlara esansiyel amino asit denir. bu amino asitleri almanın en kolay yolunun ise et yemek olduğu yanlışı var.
  
  bu proteinleri almak için et yemek zorunda değiliz. çoğu insan bu 20 amino asitin tümünü hayvanların sentezleyebildiğini sanıyor ama aslında durum öyle değil. o hayvanlar da bu proteinleri sentezleyemiyorlar. onlar da bitkilerden alıyorlar. bir inek sadece ot yiyerek bütün hayatını devam ettirebiliyorsa biz insanlar neden ettiremiyelim? inekler gibi biz de memeli, ökaryotik canlılarız ve ihtiyaçlarımız hemen hemen aynı.
  
  daha önce de dediğim gibi, inekler (ya da öbür hayvanlar) tıpkı biz insanlar gibi bu amino asitleri dışarıdan almak zorundalar. onlar bu amino asitleri bitkilerden alıyorlar. ama bir inek ile insan arasındaki en büyük fark bir ineğin 30kg ot yemesi. bu kadar ot yemeleri ihtiyaçları olan proteini elde etmelerine yetiyor. insanların et yemesinin sebebi ette protein oranının daha fazla olması. insanlar sebze yemeyi nedense pek sevmiyorlar. bu yüzden de et yemeyi tercih ediyorlar ve ihtiyaçları olan proteinleri bu şekilde elde etmiş oluyorlar.
  
  ihtiyacımız olan bütün proteinler bitkilerden elde edilebilir. bunun için tek yapmanız gereken biraz daha çaba sarfetmek. aslında insanları vejetaryenlik veya veganlıktan uzaklaştıran şey üşengeçlik. bir veganın yediklerine çok çok dikkat etmesi lazım ama insanlar neyi tercih ediyor? bu kadar uğraşmak yerine et yemeyi tercih ediyorlar. bu ise kolaya kaçmaktan başka bir şey değildir. hayvanların canını sırf poponuzu kaldırıp 4-5 tane daha sebze yemediğiniz için alıyorsunuz.
  
  esansiyel amino asitlerle ilgili olarak, bazı sebzeler esansiyel amino asitlerin tümünü içinde bulundurmaz ama 3-4 tanesini bulundurabilir. 9 amino asitin 9'unu da içinde bulunduran yegane besin soya fasulyesidir. soya fasulyesinin 100gramında 25-30g protein vardır. bu değerler, tavuk etine, kuzu etine vs. yakın değerlerdir. soya fasulyesinden alacağınız protein ile tavuk etinden alacağınız protein miktarı 100g bazında hemen hemen eşdeğerdir ve hayvansal proteine denktir. bunu oranlarsak, eti hayatınızdan çıkarıp eskiden yediğiniz et kadar soya fasulyesi yerseniz hiç bir şey değişmemiş olur. daha sonra okumak için: (bkz: esansiyel amino asitler/@faroe adamlari)
  
  günümüzde hayvancılık sektörü sağlıksızdır. doğasında yaşayan bir hayvan tek çeşit ot yemez, çeşit çeşit ot yer. bu sayede de sağlıklı olur. ama hayvancılık sektöründe hayvanlara en ucuz yem verilir ve hep tek tip olur. eğer ki bu yemler hayvanın ihtiyacı olan bütün yapıtaşlarına sahip değilse bu hayvan da sağlıksız olur. siz bu hayvanın sağlıksız etini yediğiniz zaman ihtiyacınız olan bütün proteinleri aldığınızı sanıyorsunuz ama aslında bunu almamış oluyorsunuz. dolayısıyla siz de sağlıksız olmuş oluyorsunuz.
  
  eğer ki vegan ya da vejetaryen olmak istiyorsanız ama proteinsiz kalacağınızı sanıyorsanız bu düşüncelerinizi bir kenara bırakıp rahatlayın. sağlıklı olmak için et yemek zorunda değilsiniz.
  
  bu arada şunu belirtmeliyim. biz insanlar öbür hayvanlara göre kat kat zekiyiz. günümüzde her şey elimizin altında ve ulaşmak çok kolay. biz zekamızla ne kadar proteine ihtiyacımız olduğunu hesaplayıp buna göre beslenebiliyoruz ama hayvanlar bunu yapamıyor, bu yüzden hayvanlar et yemek zorunda.
  
  edit:
  
  biyolojik olarak şu an hepçiliz ama atalarımız hepçil değil. belki geçen binlerce yıl içinde gelişebilmek ve hayatta kalabilmek için et yememiz gerekmiştir sonuçta tarım yapamıyorduk ama tarım yapmaya başladıktan sonra artık hepçil olmak zorunda değiliz. biz insanlar zeki canlılarız ve ihtiyacımız olan protein değerlerini vs. hesaplayıp buna göre beslenebiliyoruz.
  
  bir aslanın doğası onun et yemesini gerektirir. ben ineği kendime model olarak aldığım için siz de aslanı kendinize model alabilirsiniz. sadece et yerseniz sağlıksız olursunuz. sadece sebze yerseniz sağlıklı olabilirsiniz (dikkatli bir şekilde beslenirseniz) vegan ya da vejetaryen olduğunuz zaman da bilinçli beslenmeniz gerekiyor ve dikkatli olmanız gerekiyor, yoksa tabii ki de vejetaryen veya vegan olmanın olumsuz etkileri olacak ama sadece dikkatsiz bir şekilde beslenirseniz olumsuz etkilenirsiniz.
  
  mesele de tam burada başlıyor işte. bir hayvan neden ne kadar ihtiyacı olduğunu anlayamaz. anlasa bile bunlara nasıl ulaşacağını bilemez (ulaşması zor ise) bu yüzden de elindeki kaynaklar çerçevesinde yaşadığı ortamdan yararlanır. ama biz insanlar neyden ne kadar yememiz gerektiğini biliyoruz ve hayatımızı buna göre şekillendirebiliriz.
  
  son olarak şunu izleyin.